Majowe obchody dni Pamięci Poległych i Wyzwolenia, to dwie bardzo ważne dla Holendrów uroczystości. Podczas gdy jednego dnia w ciszy i skupieniu wspominają poległych, drugiego dnia eksploduje radość z wolności. Co konkretnie obchodzą Holendrzy? I gdzie w Limburgii będzie można świętować razem z nimi? O tym w poniższym artykule.
Dzień Pamięci Poległych
Celebrowany 4 maja Dzień Pamięci Poległych (Dodenherdenking), to dzień, w którym odbywają się uroczystości, mające na celu upamiętnienie wszystkich holenderskich ofiar wojny. Chociaż na pierwsze miejsce wysuwają się oczywiście wszyscy, którzy zginęli podczas II wojny światowej, to tego dnia oddaje się tu także hołd żołnierzom, którzy zginęli w czasie wojen i misji pokojowych przeprowadzanych już po II wojnie światowej.
Biorąc pod uwagę skalę i wpływ II wojny światowej na Holandię i holenderskie społeczeństwo, ma ona oczywiście kluczowe znaczenie w odbywających się uroczystościach. Tereny Holandii zostały wyzwolone w 1945 roku, a przyczyniły się do tego siły alianckie, w skład których weszli również Polacy. Wzięli oni m.in. udział w krwawej bitwie o wyzwolenie Arnhem, noszącej miano Operacja Market Garden. Najwyższą ofiarę ponieśli zwłaszcza żołnierze 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem generała Stanisława Sosabowskiego.
Uroczystości ku pamięci poległych organizowane są we wszystkich gminach w Holandii, najczęściej przy lokalnych pomnikach pamięci ofiar II wojny światowej. Z kolei uroczystości państwowe odbywają się w Amsterdamie, na placu Dam, przy Pomniku Pamięci Narodowej. Bierze w nich udział król, premier, przedstawiciel Stanów Generalnych i Rady Ministrów. Składane są wieńce, a cała uroczystość transmitowana jest na żywo przez holenderską telewizję.
Z uroczystościami powiązana jest tradycja oddania hołdu dla ofiar wojen. O godzinie 19:45 w całym kraju rozlega się dźwięk dzwonów, które przestają bić na kilkadziesiąt sekund przed godziną 20:00. Dokładnie wtedy rozpoczynają się dwie minuty ciszy, zamiera ruch uliczny i zatrzymują się pociągi NS.
Dzień Wyzwolenia
Następnego dnia, 5 maja, Holendrzy obchodzą Dzień Wyzwolenia (Bevrijdingsdag). Tego dnia świętują, że żyją w czasach pokoju, w wolnym kraju.
Oficjalnie tego dnia upamiętnia się wyzwolenie Holandii spod niemieckiej okupacji w Europie i japońskiej okupacji w Azji. I zakończenie II wojny światowej, także w Holandii pełnej przemocy i ucisku.
Tematem przewodnim tegorocznych obchodów jest Rok Oporu. Każdego roku Komitet Narodowy 4 i 5 maja zaprasza autora do napisania tekstu, mającego stanowić inspirację wszystkich, którzy organizują obchody dni Pamięci Poległych i Wyzwolenia. W tym roku kluczowe znaczenie dla nich będzie miał opór ludności cywilnej, stawiany podczas II wojny światowej.
Narodowe święto
W marcu 1982 roku obchodzony 5 maja Dzień Wyzwolenia stał się powszechnie uznanym świętem państwowym, które w 1990 roku uzyskało również status święta narodowego.
Nie oznacza to jednak, że jest to dla wszystkich automatycznie dzień wolny od pracy. W Holandii dni świąteczne i dni wolne od pracy, określają układy zbiorowe pracy CAO, które regulują umowy pomiędzy pracodawcami i pracownikami. Niektóre z tych dokumentów (np. dotyczące pracowników służby cywilnej) określają jako wolny 5 maja każdego roku. Inne z kolei za dzień wolny przyjmują 5 maja wypadający raz na 5 lat. Są także dokumenty CAO, w których w ogóle nie zawarto zapisów w kontekście 5 maja. W takiej sytuacji o ewentualnym dniu wolnym decyduje pracodawca.
Komitet Narodowy 4 i 5 maja
Zadaniem komitetu jest nadawanie kierunku obchodom Dnia Pamięci Poległych i Dnia Wyzwolenia oraz organizacja, doradztwo i wspieranie organizacji, które organizują uroczystości. Ponadto Komitet opracowuje programy informacyjne i kampanie publiczne, dotyczące uroczystości. Inicjuje także programy edukacyjne i prowadzi badania w dziedzinie upamiętnienia ofiar. Dzięki temu Komitet staje się w coraz większym stopniu centrum wiedzy eksperckiej w tym zakresie.
Komitet Narodowy 4 i 5 maja nadaje formę uroczystościom upamiętniającym rocznice poświęcone pamięci poległych i wyzwoleniu kraju. Organizuje też wszystkie 14. oficjalnych festiwali.
Festiwale Wyzwolenia
Wydarzenia odbywające się pod nazwą Festiwal Wyzwolenia (Bevrijdingsfestival), odbywają się każdego roku w dniu 5 maja, w całej Holandii. Celem ich organizacji jest zachowanie pamięci o wyzwoleniu Holandii wśród młodzieży, ale także celebracja wolności i chwila zastanowienia się nad zniewoleniem niektórych narodów w innych częściach świata.
Wspólnie formują największe wydarzenie muzyczne w tym kraju. Na 40. scenach występuje w sumie ponad 200. artystów, których oglądają setki tysięcy osób. Wstęp na wszystkie festiwale jest bezpłatny.
W Limburgii najbardziej popularnym i najchętniej odwiedzanym Festiwalem Wyzwolenia jest festiwal odbywający się w Roermond. Program rozpocznie się tutaj o godzinie 12:00. Wystąpią m.in. Alain Clark, My Baby i DeWolff. Szczegółowy program festiwalu dostępny jest tutaj.
Od 1994 roku festiwale odbywają się we wszystkich prowincjach. Poza 14. głównymi festiwalami w całym kraju odbywa się w tym czasie wiele innych wydarzeń kulturalnych. Informacje o nich znajdziesz na stronie Festiwali Wyzwolenia lub w lokalnych mediach.
Ambasadorzy wolności
Festiwale wolności to nie tylko muzyka. Podczas każdej edycji reprezentują je tzw. Ambasadorzy Wolności. Są to corocznie zmieniający się artyści, którzy przy użyciu helikoptera odwiedzają wszystkie festiwale, aby w ten sposób (i za pośrednictwem muzyki), zwrócić uwagę publiczności na wolność, prawa człowieka i konflikty zbrojne w innych częściach świata.
W tym roku zaszczytem funkcji Ambasadorów Wolności objęci zostali Ronnie Flex, Fedde Le Grand i zespół My Baby.
Na festiwalach obecne są także organizacje, które angażują się w działania na rzecz wolności, jak Amnesty International, Cordaid, VluchtelingenWerk Nederland i War Child.
5 voor 5
Piątego maja, pięć minut przed godziną piąta po południu, prawie milionowa publiczność Festiwali Wyzwolenia zamilknie na pięć minut. W poczuciu, że mogą świętować jako wolni ludzie, i że robią to wspólnie, w całym kraju, w tym samym czasie. Ale także zastanawiając się nad znaczeniem wolności i myśląc o tych, którym na świecie tej wolności brakuje.
Płomień wolności
Płomień wolności jest symbolem narodowej jedności i życia w pokoju i poczuciu wolności.
Jego historia sięga roku 1948, kiedy w Dniu D (D-day), został przyniesiony na plażę w Normandii przez dowódcę sił brytyjskich, Bernarda Montgomery’ego. Następnie sportowcy z Nijmegen zanieśli go do Wageningen. W Sali kapitulnej hotelu De Wereld, sportowcy przekazali ogień ówczesnemu burmistrzowi tego miasta. Później inni uczestnicy sztafety rozprzestrzenili Płomień Wolności poprzez Rhenen do Hagi i innych miejsc w kraju.
Narodowa Sztafeta Płomienia Wolności to od 1948 roku holenderska tradycja. Tylko za pośrednictwem Festiwali Wyzwolenia kontakt z Płomieniem Wolności ma przynajmniej 700.000 osób.
Zgodnie z tradycją, w nocy z 4 na 5 maja burmistrz Wageningen zapala Płomień Wolności na Placu 5 Maja przed hotelem De Wereld, w którym w 1945 roku podpisano akt kapitulacji Niemiec. Z tego historycznego miejsca wyrusza sztafeta, by przenieść ogień do miejsc w całym kraju, w tym również na Festiwale Wolności.
Źródło: bevrijdingsfestival.nl
Fotografie: materiały prasowe Narodowego Komitetu 4 i 5 maja
