Wszystkie dzieci w Holandii objęte są obowiązkiem nauki. Polacy, którzy decydują się wychowywać i kształcić tu swoje dzieci, często dopiero w praktyce dowiadują się, jakie obowiązki nakłada na nich holenderski system oświaty. A ten różni się od systemu polskiego. Dlatego dzisiaj opowiemy Wam o obowiązku nauki (dotyczącym szkoły podstawowej).
Większość holenderskich dzieci zaczyna szkołę podstawową w wieku 4 lat. Nie wynika to jednak z obowiązku szkolnego. Innymi słowy: jeśli nie poślesz czterolatka do szkoły, nie będziesz podlegał karze określonej w ustawie.
Grupa, do której trafiają czterolatki, to kolejna grupa przedszkolna, w której dzieci oswajają się z zasadami i rytmem dnia panującym w szkole podstawowej oraz przygotowują się do nauki. Dla wielu rodziców, którzy posyłali wcześniej dzieci do przedszkola typu kinderopvang, posłanie czterolatka do szkoły podstawowej to dodatkowo duże odciążenie finansowe. Kształcenie w szkole podstawowej jest bowiem bezpłatne.
Obowiązkowo do szkoły
Obowiązek nauki (leerplicht) dotyczy wszystkich dzieci, które mieszkają w Holandii. A więc również dzieci osób ubiegających się o azyl, dzieci przebywających w tym kraju nielegalnie oraz dzieci nieposiadających holenderskiego obywatelstwa.
Dzieci objęte są obowiązkiem nauki od pierwszego dnia nowego miesiąca, po ukończeniu przez nie 5 roku życia. Ważne – od tego momentu rodzice, którzy zatrzymają dziecko w domu, podlegają karze określonej w ustawie o kształceniu (leerplichtwet).
Obowiązek szkolny trwa do końca roku szkolnego. Oznacza to, że jeśli dziecko osiągnęło wiek, w którym kończy się ustawowy obowiązek nauki w szkole podstawowej (16 lat) przed okresem wakacji, musi dokończyć rok szkolny. Ten ostatni trwa w Holandii od 1 sierpnia do 31 lipca. Przyjmując więc, że dane dziecko urodziło się np. 15 marca i wtedy osiągnęło 16 lat, musi pozostać w szkole do 31 lipca.
Ustawowy obowiązek nauczania przestaje obowiązywać dziecko, które uczęszczało do szkoły minimum 12 pełnych lat szkolnych. Uwaga: pominięcie grupy także liczy się jako pełny rok szkolny. W tym przypadku nie liczy się wiek dziecka, tylko liczba przebytych lat szkolnych.
Obowiązki rodzica
Na rodzicach (lub opiekunach prawnych) dziecka ciąży obowiązek zapisania dziecka do szkoły i dołożenia wszelkich starań, by dziecko faktycznie do tej szkoły chodziło.
Nadzór nad kształceniem obowiązkowym
Pieczę nad prawidłowością wykonywania obowiązku szkolnego sprawują wspólnie rząd, gminy i szkoły. W tym celu stworzono funkcję urzędnika ds. obowiązku szkolnego (leerplichtambtenaar), który sprawdza, czy rodzice i dzieci przestrzegają wypełniania obowiązku szkolnego. Jeśli dziecko przestaje pojawiać się w szkole, ta zawiadamia urzędnika i wspólnie z rodzicami szukają rozwiązania problemu. Do zadań urzędnika ds. obowiązku szkolnego należy także informowanie młodzieży, dlaczego uczęszczanie do szkoły jest ważne, informowanie rodziców i uczniów o skutkach nieuprawnionej absencji szkolnej, wystawianie oficjalnych protokołów pisemnych w przypadku, gdy uczeń wagaruje lub nie został zapisany do szkoły. Listę urzędników ds. obowiązku szkolnego w swojej gminie znajdziesz tutaj.
Z kolei szkoły zobowiązane są do zgłaszania nieobecności ucznia w szkole bez ważnej przyczyny. W przypadku szkolnictwa podstawowego, zawodowego, kształcenia specjalnego i szkolnictwa średniego, absencję taką raportują w punkcie ds. informowania o nieobecnościach, podlegającym DUO.
Nadzór na tym, czy szkoły przestrzegają ustawy o kształceniu obowiązkowym, sprawuje natomiast Inspektorat ds. Edukacji (Onderwijsinspectie). Kontroluje on m.in. system rejestracji nieobecności, ale też to, czy szkoły przestrzegają zaleceń dotyczących udzielania dni wolnych od szkoły, zawieszania ucznia, bądź usunięcia go ze szkoły.
Zwolnienie z obowiązku szkolnego
Ogólnie zabronione jest zabieranie dziecka ze szkoły poza wyznaczonymi okresami wakacji szkolnych. Czasem jednak dziecko może być zwolnione z obowiązku szkolnego. Dzieje się tak jednak wyłącznie w wyjątkowych przypadkach – np. z przyczyn zdrowotnych dziecka (fizycznych bądź psychicznych). Również pobieranie przez dziecko nauki za granicą, czy specyficzny zawód rodziców (np. dyrektor cyrku, właściciel objazdowego wesołego miasteczka, itp.) mogą być powodem zwolnienia dziecka z obowiązku szkolnego. W takim wypadku należy wystąpić o zwolnienie do urzędnika ds. obowiązku szkolnego w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Należy to uczynić do 1 lipca danego roku. Zwolnienie ważne jest na okres jednego roku szkolnego (nie dotyczy przyczyn zdrowotnych).
Ale o czasowe zwolnienie z obowiązku szkolnego można wystąpić również wtedy, kiedy praca rodziców powiązana jest z porą roku (np. w rolnictwie), konieczności uczestniczenia w weselu lub pogrzebie. W takim wypadku rodzice muszą jednak wystąpić o pozwolenie do dyrektora placówki szkolnej i w miarę możliwości, powinni to uczynić przynajmniej 8 tygodni przed planowanym zwolnieniem dziecka ze szkoły. Dyrektor ma prawo poprosić rodzica o pisemne uzasadnienie prośby. Ma też prawo do zwolnienia dziecka ze szkoły na okres maksymalnie 10 dni, a prośba ze strony rodziców może wpłynąć tylko raz do roku.
Twoje dziecko może otrzymać wolne, o ile:
- jesteś w stanie uzasadnić, że przez swoją pracę nie możesz wyjechać na urlop w okresie wakacji szkolnych,
- urlop nie wypada w ciągu dwóch pierwszych tygodni po zakończeniu okresu wakacji szkolnych,
- prośba dotyczy urlopu rodzinnego, którego długość nie przekracza 10 dni szkolnych
- jesteś w stanie udowodnić, że pobranie urlopu w okresie wakacji szkolnych narazi twoją firmę na poważne straty finansowe,
- twoje dziecko jest chore lub zostało zawieszone w prawach ucznia,
- twoje dziecko musi wziąć udział w ważnym wydarzeniu, powiązanym z waszą wiarą,
- twoje dziecko musi wziąć udział w ważnym wydarzeniu rodzinnym – ślubie lub pogrzebie.
Wolne godziny dla pięciolatków
Pięciolatki podlegają już obowiązkowi nauki. Może się jednak zdarzyć, że cały szkolny tydzień, dla nieprzyzwyczajonego dziecka jest na początku zbyt męczący. W takim wypadku możesz wystąpić o zwolnienie z zajęć szkolnych, mające na celu zapobieżenie przeciążenia dziecka. W tym przypadku również masz prawo do wystąpienia o 10 godzin wolnego. Ale uwaga: w tym celu musisz poprosić o zgodę dyrektora lub zarządu szkoły. O zwolnienie takie możesz wystąpić wyłącznie do momentu ukończenia przez dziecko 6 lat.
Kary
Jeśli dziecko nie pojawi się w szkole, ponieważ rodzice postanowili przedłużyć wakacje o dzień lub więcej (lub rozpocząć je wcześniej), mamy do czynienia z tzw. nieobecnością luksusową luxeverzuim. Wysokość kary za taką nieobecność wynosi w tej chwili 100 euro za każde dziecko, za dzień nieobecności. W praktyce koszty te są wyższe, rodzice muszą bowiem ponieść także koszty uruchomionej procedury, a te przekraczają wysokość samej kary.
Gdy dojdzie do nieobecności luksusowej, najpierw rodzice otrzymują ostrzeżenie od urzędnika ds. obowiązku nauki. Jeśli sytuacja się powtórzy, urzędnik przekazuje pisemny protokół do Prokuratury. W takim wypadku rodzice dziecka muszą stawić się przed sądem, który określi rodzaj nałożonej na nich kary.
Jeśli dziecko, nie pojawia się w szkole z powodu wagarów, najpierw dyrekcja szkoły zgłasza sprawę w punkcie ds. informowania o nieobecności, podlegającym pod DUO. Ten przekazuje informację urzędnikowi ds. obowiązku nauki w twojej gminie. Urzędnik bada sprawę i wspólnie ze szkołą i rodzicami szuka rozwiązania problemu. W razie konieczności, dziecko które ukończyło 12 lat, może samo zostać zobowiązane do stawienia się przed sądem okręgowym.
** ** **
W powyższym artykule opisano sytuację, dotyczącą obowiązku szkolnego dla dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej (do 16. roku życia).
W praktyce obowiązkiem szkolnym związana jest młodzież do 18. roku życia. Po 16. roku życia obowiązek ten określony jest jednak, jako obowiązek zdobycia kwalifikacji (kwalificatieplicht). Będziemy o tym pisać w kolejnych artykułach.
