W Holandii trwają szczepienia na koronawirusa. Jak wygląda holenderska strategia dotycząca harmonogramu szczepień? I co musisz wiedzieć o szczepionce?
Mało jest osób (o ile w ogóle się znajdą), które nie mają dosyć lockdownu. I które nie marzą o powrocie do tego, co za normalne uważało się przed wybuchem pandemii. Zanim to jednak nastąpi, wszyscy chcemy chronić osoby szczególnie narażone na zachorowanie. I nie zwiększać presji na opiekę zdrowotną. Proponowane przez holenderski rząd rozwiązania problemu, to częste wykonywanie testów i szczepienia na koronawirusa. Te ostatnie trwają w Holandii od 6 stycznia br. Czy każdy może poddać się szczepieniu? Jak wygląda holenderska strategia dotycząca harmonogramu szczepień? Musisz poddać się szczepieniu? Czy poddając się szczepieniu wciąż możesz zachorować? Czy możesz się szczepić, jeśli jesteś chory lub przyjmujesz leki? I co musisz wiedzieć o szczepionce?
Co musisz wiedzieć o szczepionce?
W chwili powstawania tego artykułu w Holandii dostępne są dwie szczepionki: Comirnaty firmy BioNTech/Pfizer oraz firmy Moderna.
Szczepionka Comirnaty BioNTech/Pfizer została zatwierdzona 21 grudnia ur. przez Europejską Agencję Leków (EMA). To właśnie tą szczepionką szczepieni są pierwsi Holendrzy. Szczepionka powinna być przechowywana w temperaturze -75°C. Dlatego w pierwszej fazie podawana będzie przede wszystkim w punktach szczepień GGD. W Limburgii znajdują się one w Blerick i w Maastricht, o czym pisaliśmy tutaj.
Szczepionka oferowana przez BioNTech/Pfizer podawana jest w dwóch dawkach. Pomiędzy oboma szczepieniami powinna być przerwa w wymiarze co najmniej 3 tygodni. Szczepionkę wstrzykuje się w ramię. Po przyjęciu szczepionki możesz prowadzić samochód. RIVM nie zaleca przyjmowania szczepionki przez kobiety w ciąży. Tak, jak w przypadku innych szczepionek, szczepienie na koronawirusa może wywołać u ciebie skutki uboczne. Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika, że najczęściej występującymi skutkami ubocznymi w przypadku szczepionki Comirnaty były:
- ból w miejscu szczepienia (75%)
- ból głowy (39%)
- zmęczenie (37%)
- ból mięśni (25%)
- gorączka (8%).
Oficjalną ulotkę szczepionki Comirnaty wyprodukowanej przez BioNTech/Pfizer znajdziesz na stronie holenderskiej komisji ds. oceny leków. Strona Rijksoverheid przedstawia natomiast skrócony arkusz informacyjny, dotyczący ulotki. Znajdziesz go tutaj.
Kolejną szczepionką, która ma chronić przed koronawirusem jest Moderna. Ta została dopuszczona do użytku przez EMA 6 stycznia br. W Holandii ma być dostępna dla mieszkańców domów opieki społecznej oraz osób z niepełnosprawnością intelektualną, znajdujących się w instytucjach. Holandia zamówiła jak dotąd 390.000 dawek tej szczepionki.
Moderna, podobnie jak w przypadku szczepionki Comirnaty, musi zostać podana w dwóch dawkach. Jednak w przypadku Moderny kolejna dawka szczepionki może być podana po 4 tygodniach od pierwszej dawki. Zasadniczą różnicą pomiędzy obiema szczepionkami jest to, że Moderna została dopuszczona do użytku od 18 roku życia, a Comirnaty – od 16 roku życia. Wynika to z wieku osób poddanych badaniom klinicznym. Moderna różni się też nieco składem (zawiera nieco więcej stabilizatorów). Dzięki temu można ją przechowywać w temperaturze od -25°C do – 15°C, a tym samym – jest łatwiejsza do rozprzestrzeniania.
Jeśli chodzi o skutki uboczne szczepionki Moderna, to najczęściej występowały:
- ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (92%)
- zmęczenie (70%)
- ból głowy (65%)
- bóle mięśni (62%)
- bolesność stawów (46%)
- dreszcze (45%)
Więcej informacji na temat szczepionki znajdziesz tutaj.
Czy każdy może poddać się szczepieniu?
Przede wszystkim musisz zapamiętać, że w Holandii szczepienia są dobrowolne i nieobowiązkowe. To ty decydujesz o tym, czy chcesz się zaszczepić na koronawirusa. Zaszczepić się na koronawirusa w Holandii może więc każdy, kto wyraża taką wolę i spełnia opisane niżej warunki. A te wskazują oczywiście grupę, która szczepić się nie może lub powinna szczepienie skonsultować z lekarzem.
Dotychczas szczepieniami nie zostały objęte dzieci. A to dlatego, że nie wiadomo, jakie jest oddziaływanie szczepionki na tą grupę. Obecnie trwają dalsze badania, dotyczące zarówno skuteczności, jak i bezpieczeństwa szczepionki na koronawirusa dla dzieci.
Poza wymienionymi wyżej ograniczeniami wiekowymi (Comirnaty od 16 r.ż., Moderna od 18 r.ż.) występuje także szereg innych ograniczeń, co do możliwości podania szczepionek. Nie są one zalecane kobietom w ciąży. Badania nie wykazały jednak, by szczepienia na koronawirusa miały negatywny wpływ na ciążę. Zalecenie wstrzymania się od szczepień wynika z tego, że nie przeprowadzono wystarczającej ilości badań, by móc jednoznacznie stwierdzić, czy szczepionka jest bezpieczna dla płodu. RIVM zaleca więc wstrzymanie się z przyjęciem szczepienia do zakończenia okresu ciąży. Jeżeli masz problemy zdrowotne, przez które zwiększa się ryzyko poważnych konsekwencji zachorowania na koronawirusa, skonsultuj możliwość szczepienia się w ciąży ze swoim lekarzem.
Przed podjęciem decyzji o szczepieniu, konsultacje z lekarzem powinieneś także przeprowadzić, gdy:
- masz obniżoną odporność (np. przez chorobę lub stałe przyjmowanie leków)
- przyjmujesz leki rozrzedzające krew lub masz stwierdzoną chorobę, przez którą występuje u ciebie słabe krzepnięcie krwi
- wcześniej występowała u ciebie alergiczna reakcja na jeden ze składników szczepionki.
Strategia harmonogramu szczepień
Ostateczny harmonogram szczepień na koronawirusa jeszcze nie powstał. Dzieje się tak dlatego, iż rzeczywiste planowanie szczepień zależy m.in. od zatwierdzenia, działania, dostawy i dystrybucji szczepionek. Należy tu zaznaczyć, że w tej chwili obecne są dwie szczepionki – opisane wyżej Comirnaty i Moderna. Holenderski rząd złożył też zamówienia na niezatwierdzone jeszcze przez EMA szczepionki AstraZeneca, CureVac, Janssen i Sanofi. Decyzję, którą szczepionkę otrzymasz, rząd uzależnia od międzynarodowych zaleceń w sprawie przydatności szczepionek dla poszczególnych grup społecznych. Natomiast to kiedy i czy w ogóle znajdą się one na holenderskim rynku, zależy od wielu, również opisanych wyżej, czynników.
Nie znaczy to jednak, że Holandia nie ma żadnej strategii w kwestii opracowania harmonogramu szczepień. Jak wspomniano, szczepienia są przeprowadzane od 6 stycznia, a w pierwszej fazie zostali nimi objęci pracownicy służby zdrowia. Jak wygląda holenderska strategia dotycząca harmonogramu szczepień w kontekście pozostałych faz?
Wstępnie planuje się podział na następujące grupy:
Styczeń
- pracownicy służby zdrowia i domów opieki społecznej, opieki nad osobami niepełnosprawnymi, pielęgniarstwo dzielnicowe i wsparcie Wmo
- pracownicy służby szpitalnej (IC i kliniki, pracownicy karetek i oddziałów pogotowia ratunkowego)
Styczeń/Luty
- mieszkańcy domów opieki i osoby z niepełnosprawnością intelektualną, mieszkający w instytucjach
Luty
- osoby w wieku 18 – 60 lat ze wskazaniem medycznym
Luty/Marzec
- wewnętrzni klienci GGZ i ich pracownicy służby zdrowia
Marzec
- osoby w wieku 60 – 75 lat, mieszkające w domu
- osoby w wieku powyżej 75 lat mieszkające w domu i mieszkające w domu osoby z ograniczoną sprawnością ruchową w wieku 60 – 75 lat
Kwiecień
- pozostali pracownicy opieki zdrowotnej
Kwiecień/Maj
- osoby w wieku od 18 do 60 lat (bez wskazań medycznych).
Musisz poddać się szczepieniu?
Nie. W Holandii szczepienia są dobrowolne i nieobowiązkowe. To ty decydujesz o tym, czy chcesz się zaszczepić na koronawirusa. Zadaniem szczepionki ma być chronienie ciebie, twojej rodziny, przyjaciół, współpracowników i te osoby z twojego otoczenia, które są szczególnie narażone na ryzyko zachorowania i ciężki przebieg choroby.
Czy poddając się szczepieniu wciąż możesz zachorować?
Tak, to możliwe. Siedem dni po drugim szczepieniu ponad 90% osób jest chronionych przed koronawirusem. Ponadto nie wiadomo jeszcze dokładnie, jak długo działa szczepionka. Dlatego również osoby, które zostały dwukrotnie zaszczepione, nadal mogą zachorować. Jednak ryzyko to jest bardzo małe, a przebieg choroby po zaszczepieniu się, jest zwykle mniej poważny. Dlatego w mocy pozostanie zalecenie, by przy objawach odpowiadających koronawirusowi, wykonać test PCR. I do czasu jego wyniku – pozostać w domu.
Czy ktoś, kto jest zaszczepiony, może nadal przyczyniać się do rozprzestrzeniania się koronawirusa? W chwili obecnej nie ma jeszcze odpowiedzi na to pytanie. Dlatego osoby zaszczepione podlegać będą tym samym zarządzeniom, co niezaszczepione.
Czy szczepionka nadal działa, jeśli pojawi się nowa mutacja wirusa? Odpowiedź brzmi: tak. Mutacje wirusa to normalne zjawisko. I nie oznacza ono, że szczepionka nie jest już skuteczna, ponieważ chodzi o niewielkie zmiany w wirusie. Na razie nie ma więc dowodów na to, że szczepionka nie chroni przed nowymi mutacjami koronawirusa, takimi, jak np. wariant brytyjski. Pamiętaj też, że na całym świecie kraje monitorują, czy szczepionka chroni przed nowymi mutacjami.
Czy możesz się szczepić, jeśli jesteś chory lub przyjmujesz leki?
Jeżeli masz gorączkę i/lub objawy grypy lub przeziębienia nie powinieneś się szczepić. Objawy te mogą wskazywać na obecność koronawirusa, a wtedy musisz poddać się testowi i pozostać w domu do czasu uzyskania (negatywnego) wyniku. Nie możesz więc przyjść do punktu szczepień. Najlepiej umów nową wizytę.
W przypadku innych chorób lub alergii zawsze najpierw skonsultuj się z lekarzem prowadzącym. Przekaż te informacje również lekarzowi obecnemu w punkcie szczepień.
***
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące szczepienia się na koronawirusa, daj nam znać (redakcja@mojalimburgia.nl).
Postaramy się je zebrać i odpowiedzieć na nie w kolejnym artykule.
Źródło: RIVM, Rijksoverheid, CBG-MEB
