Jak działa ouderschapsverlof? Jeśli masz dziecko poniżej 8 roku życia, możesz ubiegać się o urlop wychowawczy. Do czego konkretnie masz prawo przy urlopie rodzicielskim i w jaki sposób o niego wystąpić?
Przechodząc na urlop wychowawczy, postanawiasz pracować mniej, by móc zająć się swoim dzieckiem. Czy dokładnie jest urlop wychowawczy w Holandii? Kto ma do niego prawo? W jaki sposób obliczyć, ile czasu przysługuje pracownikowi na urlop wychowawczy? Jak (i do kogo) wystąpić o przyznanie urlopu wychowawczego? I, nie bez znaczenia – jak to wygląda od strony finansowej?
Co to jest ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof, czyli urlop wychowawczy lub rodzicielski, to forma bezpłatnego urlopu, podczas którego tymczasowo pracujesz mniej, by móc poświęcić więcej czasu na opiekę nad dzieckiem.
Twoja umowa o pracę nie zmienia się pod wpływem pobrania urlopu wychowawczego. Zwykle jednak nie otrzymujesz wynagrodzenia za nieprzepracowane z powodu urlopu godziny. Po zakończeniu urlopu wychowawczego powracasz do takiego wymiaru czasu pracy, jaki jest określony w twojej umowie o pracę. O ile oczywiście nie uzgodnisz z pracodawcą inaczej.
Kto ma do niego prawo?
Ważnym warunkiem istnienia prawa do urlopu wychowawczego jest to, czy jesteś rodzicem, czy opiekunem dziecka. Prawo do urlopu mają bowiem osoby będące rodzicami biologicznymi, rodzicami adopcyjnymi, rodzicami przybranymi lub rodzicami zastępczymi. Jeśli jesteś wyłącznie opiekunem, dziecko musi być zameldowane pod twoim adresem.
Kolejnym warunkiem jest fakt, że dziecko, na które chcesz pobrać urlop wychowawczy nie może mieć więcej, niż 8 lat. Rodzice mogą pobrać urlop wychowawczy na każde dziecko. I każde z rodziców ma prawo do pobrania takiego urlopu.
Urlop wychowawczy możesz pobrać jednocześnie dla większej ilości dzieci. Nie musisz więc wybierać urlopu najpierw na jedno, a następnie na kolejne dziecko. W przypadku bliźniąt, masz prawo do podwójnej ilości urlopu wychowawczego.
Jak obliczyć długość urlopu wychowawczego?
Twoje prawo do urlopu wychowawczego wynosi 26-krotność wysokości liczby godzin przepracowanych w tygodniu. Na przykład, jeśli pracujesz 32 godziny tygodniowo, masz prawo do iloczynu dwóch czynników: ustawowej wielokrotności liczby godzin (26) oraz liczby godzin tygodniowo (32). Oznacza to, że w sumie masz prawo do 832 godzin urlopu wychowawczego. Punktem wyjścia do obliczeń, jest oczywiście liczba godzin pracy w tygodniu, która została uzgodniona w twojej umowie o pracę.
Jeśli w trakcie urlopu postanowisz pracować mniej (lub więcej), musisz dokonać ponownego wyliczenia urlopu wychowawczego. Zakładając, że chcesz zmniejszyć liczbę godzin z 32 do 28, dzielisz pozostałą liczbę godzin urlopu przez pierwotną liczbę 32 godzin, zawartych w umowie. Na przykład: z należnych ci 832 godzin urlopu wykorzystałeś 512 godzin. Oznacza to, że zostało ci jeszcze 320 godzin urlopu. W takim razie przysługuje ci jeszcze 10 tygodni urlopu wychowawczego w wymiarze 28 godzin tygodniowo. (832 – 512 = 320 i 320 : 32 = 10).
Podobnie, jeśli chcesz pracować więcej i przejść z 24 godzin tygodniowo na 32. Przy 24 godzinach tygodniowo należą ci się 624 godziny urlopu wychowawczego (32 x 26). Wykorzystałeś z tego np. 512 godzin? Pozostało ci więc jeszcze 320 godzin urlopu wychowawczego. Te 320 godzin dzielisz przez liczbę godzin, które wcześniej pracowałeś. Zatem 320 podzielone przez 32, co daje nam 10. Oznacza to, że masz jeszcze prawo do 10 tygodni urlopu wychowawczego w wymiarze 28 godzin tygodniowo.
Może się zdarzyć, że pracujesz dla różnych pracodawców. Wtedy prawo do urlopu wychowawczego masz u każdego z nich. Co ciekawe, nie musisz pobierać tego urlopu u wszystkich pracodawców jednocześnie. Załóżmy, że u jednego z pracodawców pracujesz 5 godzin, a u innego – 20. W takim razie u pierwszego z nich będziesz obliczać prawo do urlopu wychowawczego mnożąc ustawowe 26 x 5 godzin, a u drugiego 26 x 20 godzin.
Jak (i do kogo) wystąpić o przyznanie urlopu wychowawczego?
O urlop wychowawczy występujesz pisemnie, do swojego pracodawcy. Musisz to uczynić co najmniej 2 miesiące przed datą rozpoczęcia tego urlopu. Jeżeli urlop wychowawczy uzależniony jest od daty porodu, powiadom o tym we wniosku. We wniosku musisz również podać, w jaki sposób chcesz pobrać urlop wychowawczy. To ty decydujesz o tym, kiedy i w jaki sposób chcesz go pobrać.
Pracodawca nie może nie wyrazić zgody na przyznanie ci urlopu wychowawczego. Może jednak nie zgodzić się na zaproponowany podział godzin pracy. Ale tylko wtedy, kiedy twój urlop wychowawczy spowoduje zagrożenie bytu firmy (lub inne dla niej istotne problemy). W takim wypadku pracodawca musi uzgodnić z tobą inny podział godzin urlopu wychowawczego. Jest to możliwe do 4 tygodni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego. Jeśli nie zgadzasz się z podziałem zaproponowanym przez pracodawcę i nie dojdzie do ugody, możesz skontaktować się z prawnikiem.
Urlop wychowawczy, a dochody
Rozpoczęcie urlopu wychowawczego ma oczywiście ogromny wpływ na twoje dochody. Dzieje się tak dlatego, że za godziny podczas których przebywasz na tym urlopie, nie otrzymujesz wynagrodzenia. Wprawdzie niektórzy pracodawcy wypłacają wtedy część wynagrodzenia, ale jest to uzależnione od zapisów zawartych w CAO lub w dodatkowych warunkach zatrudnienia.
Bezpłatny urlop będzie miał wpływ na twoje dochody, a to z kolei na ewentualnie pobierane przez ciebie zasiłki, dofinansowania, czy dni wakacji.
Istnieje możliwość, że przez zmniejszenie dochodu znajdziesz się poniżej granicy minimum socjalnego (około 75 euro brutto dziennie dla małżeństw). W takiej sytuacji możliwe jest ubieganie się o przyznanie dodatkowego zasiłku z gminy (tzw. aanvullende bijstand).
Mniejszy dochód ma również wpływ na zwiększenie wysokości dodatków z urzędu podatkowego, jak dodatek z tytułu kosztów instytucjonalnej opieki nad dziećmi (kinderopvangtoeslag), zasiłek zdrowotny, czy dodatek mieszkaniowy. Dlatego o wszelkich zmianach musisz poinformować Urząd Podatkowy.
Jeżeli w trakcie urlopu wychowawczego zachorujesz, pracodawca zapłaci ci wyłącznie za te godziny, które miałeś u niego przepracować. Urlop wychowawczy jest bowiem kontynuowany, nawet jeśli chorujesz z powodu ciąży lub porodu.
Z kolei liczba dni urlopu wypoczynkowego nie jest zależna od urlopu wychowawczego. Pamiętaj jednak, że przebywając na urlopie wychowawczym, nie tworzysz nowych dni urlopu wypoczynkowego, (bo nie pracujesz). Jeśli jednak kontynuujesz pracę w trakcie urlopu wychowawczego (np. pracując przez określoną ilość godzin), to w tym czasie będziesz również pracować na nowe dni urlopu wypoczynkowego.
Przerwanie lub zakończenie urlopu wychowawczego
Jeżeli w trakcie trwania urlopu wychowawczego chcesz przejść na urlop macierzyński, możesz pierwszy z urlopów przerwać lub zakończyć. Podobnie w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności, jak np. gwałtowne obniżenie rodzinnych dochodów. W szczególności dotyczy to następujących przypadków:
- rozpoczęcie urlopu ciążowego, macierzyńskiego, adopcyjnego lub dla rodziców zastępczych – w tym wypadku sama musisz wystąpić o przerwanie lub zakończenie urlopu wychowawczego, inaczej będzie on kontynuowany; pracodawca nie może odmówić ci wydania zgody co do tego urlopu,
- utrata pracy przez partnera powodująca znaczne obniżenie dochodów rodziny,
- uzyskanie miejsca w dziennym ośrodku opieki nad dziećmi,
- wystąpienie dodatkowych wydatków, np. związanych z przeprowadzką,
- wystąpienie długotrwałej choroby.
O przerwanie lub zakończenie urlopu wychowawczego musisz wystąpić pisemnie, do pracodawcy. Ten ostatni musi ci odpowiedzieć w ciągu 4 tygodni.
Źródło: Rijksoverheid
Foto: Pixabay
